કિડનીના રોગોથી બચવા તમે આટલું જાણો
* કિડની વિશે પ્રાથમિક માહિતી * કિડનીની બીમારીના મુખ્ય લક્ષણો * તમારું લોહીનું દબાણ અને બ્લડ સુગર * પેશાબમાં પ્રોટીનની હાજરી જે કિડનીની તકલીફની સૌપ્રથમ નિશાની હોઈ શકે છે * લોહીમાં ક્રીએટીનીન પ્રમાણે જે કિડનીની કાર્યક્ષમતા સૂચવે છે * કિડનીની તકલીફથી બચવાના ઉપાયો
કિડની વિશે પ્રાથમિક માહિતી
સુંદર સ્વચ્છ અને સુંદર રહેવું કોને ન ગમે? શરીરની બહારની સ્વચ્છતા તમારા હાથમાં છે જયારે શરીરની અંદરની સ્વચ્છતા કિડની જાળવે છે.
સ્ત્રી હોય કે પુરુષ બધાના શરીરમાં બે કિડની હોય છે જે પેટના ઉપરના અને પાછળના ભાગમાં કરોડરજ્જુની બંને બાજુએ આવેલ હોય છે.
કિડની બિનજરૂરી અને ઝેરી પદાર્થોને પેશાબ દ્વારા દૂર કરી શરીરમાં સ્વચ્છતા જાળવે છે. આ ઉપરાંત કિડની શરીરમાં પ્રવાહી અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સના નિયમનથી લોહીના દબાણને સામાન્ય રાખવામાં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.
કિડની ફેલ્યર એટલે શું?
કિડની ફેલ્યર એટલે કિડનીની કાર્યક્ષમતામાં ઘટાડો થવો. લોહીમાં ક્રીએટીનીન નું પ્રમાણ વધારે હોય તે કિડની ફેલ્યર સૂચવે છે.
ક્રોનિક કિડની ડીસીઝ - સી.કે.ડી. એટલે શું?
ધીમે ધીમે લાંબે ગાળે ન સુધરી શકે તે રીતે બંને કિડની બગડે તેને ક્રોનિક કિડની ડીસીઝ એટલે સી.કે.ડી કહે છે.
શું તમે જાણો છો?
ક્રોનિક કિડની ફેલ્યર સાઇલેન્ટ કિલર છે નિદાન અને સારવાર અતિ ગંભીર પ્રશ્ન કેટલાક દર્દીઓમાં બંને કિડની ૯૦% બગડી જાય ત્યાં સુધી કોઈ નોંધપાત્ર તકલીફ જોવા મળતી નથી.
કિડનીની બીમારીના મુખ્ય લક્ષણો
સી.કે.ડી.ની તકલીફ છે તેનો ખ્યાલ કઈ રીતે આવે?
કિડનીની કાર્યક્ષમતામાં નોંધપાત્ર દ્યટાડો ના થાય ત્યાં સુધી રોગના કોઈ ચિહ્નો જોવા મળતા નથી. ક્રોનિક કિડની ફેલ્યરનાં વહેલા નિદાન માટે રોગનાં મહત્વનાં લક્ષણો અંગે જાણો.
કિડની રોગના ચેતવણીજનક ચિન્હો
* નબળાઈ લાગવી, થાક લાગવો.
* ખોરાકમાં અરૂચી, ઉલ્ટી-ઉબકા થવા.
* આંખ પર સવારે સોજા આવવા. મોં અને પગ પર સોજા આવવા.
* નાની ઉંમરે લોહીનું ઉંચુ દબાણ હોવું અને દવા છતાં યોગ્ય કાબુ ન હોવો.
* લોહીમાં ફિક્કાશ હોવી.
* પેશાબ ઓછો આવવો, પેશાબમાં ફીણ થવા, પેશાબ કરવામાં તકલીફ થવી, રાત્રે પેશાબ કરવા વધુ જવું પડવું.
જો કોઈ વ્યકિતને ઉપર મુજબનાં ચિહ્નો હોય તો વહેલાસર ડોક્ટર પાસે જઈ તપાસ કરાવવી જરૂરી છે.
સી.કે.ડી.નું જોખમ વધુ ક્યારે?
કિડનીની તકલીફ કોઈપણ વ્યક્તિને કોઈપણ ઉમરે થઇ શકે છે. પરંતુ નીચેના પ્રશ્નોની હાજરીમાં કિડની રોગ થવાનું જોખમ વધારે રહે છે. * ડાયાબીટીસની બીમારી અથવા લોહીનું દબાણ ઉંચુ હોવું * કુટુંબમાં અન્ય સભ્યોને કિડનીનો રોગ થયો હોય * લાંબા સમય માટે દુઃખાવાની દવા લીધી હોય * મુત્રમાર્ગમાં જન્મજાત ખોડ હોય * જાડાપણું હોવું, ધૂમ્રપાનની ટેવ હોવી
કિડની ચેકઅપ સરળ - ફકત આટલું કરો.
કિડનીનાં રોગનાં વહેલા નિદાન દ્વારા જીવલેણ રોગથી બચી શકાય છે. કિડનીનાં રોગનાં વહેલા નિદાન માટેની સરળ પદ્દ્યતી તે લોહીનું દબાણ મપાવવું અને લોહી પેશાબની તપાસ કરાવવી તે છે. લોહીનાં દબાણમાં વધારો, પેશાબની તપાસમાં પ્રોટીનની હાજરી અને લોહીમાં ક્રીએટીનની માત્રામાં વધારો તે સી.કે.ડી.ની પહેલી નિશાની હોઈ શકે છે.
કિડનીના રોગોથી બચવા માટે શું કરશો? કિડનીના રોગ અટકાવવા માટે સામાન્ય વ્યક્તિએ જાણવા જેવા નવ સોનેરી સુચનો
૧. નિયમીત કસરત કરવી, શરીર તંદુરસ્ત રાખવું
૨. પોષ્ટિક ખોરાક લેવો, યોગ્ય વજન જાળવવું
ખોરાકમાં નમક (મીઠું), ખાંડ, ઘી-તેલ અને ફાસ્ટફુડનો ઉપયોગ ઓછો કરવો. શાકભાજી, ફળો અને રેસાવાળા ખોરાકનું પ્રમાણ વધારે રાખવું. મીઠું (નમક) રોજ પ-૬ ગ્રામથી ઓછું લેવું જોઈએ.
૩. ડાયાબીટીસનો હંમેશા યોગ્ય કાબુ રાખવો
ડાયાબીટીસનાં પ૦% જેટલા દર્દીઓમાં કિડનીને નુકશાન થવાનો ભય રહે છે. ડાયાબીટીસનાં દરેક દર્દીએ વર્ષમાં એક વખત તો અચૂક કિડની ચેકઅપ (લોહીનું દબાણ, પેશાબમાં પ્રોટીન અને લોહીમાં ક્રીએટીનની તપાસ) કરાવવું જોઈએ.
૪. લોહીના દબાણનો યોગ્ય કાબુ રાખવો
લોહીનું દબાણ ૧૩૦/૮૦ થી ઓછું રાખવું તે કિડનીની સુરક્ષા માટે અત્યંત મહત્વનું છે. લોહીનું ઉંચું દબાણ હાઈબ્લડ પ્રેશર ક્રોનિક કિડની ફેલ્યરનું મહત્વનું કારણ છે.
૫. પાણી વધારે પીવું
તંદુરસ્ત વ્યકિતએ રોજ ર લીટર (૧૦-૧ર ગ્લાસ) થી વધુ પાણી પીવું. પૂરતા પ્રમાણમાં પ્રવાહી લેવાની ટેવ શરીરમાંથી બીન જરૂરી કચરો અને ક્ષારને દૂર કરવા જરૂરી છે. પથરીની તકલીફ થઈ હોય તેવી વ્યક્તિએ રોજ ૩ લીટરથી વધારે પ્રવાહી લેવું જોઈએ.
૬. ધુમ્રપાન, તમાકુ, ગુટકા, માવા, દારૂનો ત્યાગ કરવો.
૭. ડોકટરની સલાહ વગર દવાઓ (ખાસ કરીને દુખાવા માટેની દવાઓ) ન લેવી.
૮. રૂટીન હેલ્થ ચેક અપ
તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે બંને કિડની ૯૦્રુ જેટલી બગડે ત્યાં સુધી દ્યણા દર્દીઓમાં રોગના કોઈ ચિહ્નો જોવા મળતા નથી. આ કારણસર કિડનીની તકલીફ થવાની શકયતા વધારે હોય ત્યારે અને ૪૦ વર્ષની ઉંમર બાદ દરેક વ્યક્તિઓએ દર વર્ષે હેલ્થ ચેકઅપ કરાવવું જોઈએ.
૯. કિડનીનાં રોગનાં ચિહ્નો જોવા મળે ત્યારે વહેલાસર ડોકટર પાસે તપાસ કરાવવી અને વહેલા નિદાન બાદ નિયમીત દવા લેવી અને પરેજી રાખવી. પથરી-પેશાબનો ચેપ, મોટી ઉંમરે પુરૂષોમાં બી.પી.એચ.ની તકલીફ વગેરે માટે યોગ્ય તપાસ કરાવી જરૂરી સારવાર લેવી.
ટિપ્પણીઓ નથી:
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો