ભાગ-૧
_કહેવતો_
(૧) વાડ થઇને ચીભડાં ગળે- રક્ષક જ ભક્ષક બને.
(૨) નાચવું નહી એને આગણું વાકું-કામ કરવાનું મન ન હોવુંં.
(૩) ઉતાવળે આંબા ન પાકે-ધીરજ રાખવાથીકામ સારૂ થાય.
(૪) ઝાઝા હાથ રળિયામણાં-સાથે મળીને બધાં વ્યકિતઓ કામકરેતો તે કામ ઝડપથી પુરૂ થાય છે.
(૫) પારકી મા જ કાન વીંધે – લોહીનો સંબંધ ન હોય તે વ્યકિત જકષ્ટદાયક કેળવણી આપી શકે છે.
(૬) મોરનાં ઈંડાને ચીતરવા ન પડે-માતાપિતાના સંસ્કાર સંતાનમાં આપો આપ ઉતરી આવે છે.
(૭) પાકે ઘડે કાઠાં ન ચડે- ઉમર થયા પછી કુટેવોમાં સુધારો ન આવે .
(૮) ન બોલવામાં નવગુણ- મૌન રહેવું એ
(૯) ખાલી ચણો વાગે ઘણો-પોતાને આવડતું ન હોવા છતાં અવડે છે તેવો દેખાવ કરે.
(૧૦) અધૂરો ઘડો છલકાય ઘણો-પોતાને આવડતું ન હોવા છતાં અવડે છેતેવો દેખાવ કરે.
(૧૧) સાપને ઘર પરોણા સાપ- એક ભૂખ્યો હોય તે બીજા ભૂખ્યાને શું ખવડાવે .
(૧૨) એક સાંધીએ ત્યાં તેર તુટે – એક મુશ્કેલીમાંથી માંડમાંડ બહાર આવીએ
ત્યાં બીજી અનેક મુશ્કેલી અવીને ઉભી રહે.
(૧૩) ગરજવાનને અક્કલ ન હોય – સ્વાર્થી માણસ પોતાનાં સ્વાર્થ માટેસારાસારાનો વિચાર ન કરે.
(૧૪) પાણી પહેલાં પાળ બાંધવી-કોઇ પણ કામ તેના નિરધારિત સમય પહેલા કરવાથી તે કામમાં ફાયદો થાય છે.
(૧૫) દુકાળમાં અધિક માસ-દુષ્કાળમાંઅનેક આફતો નો સામનો કરવો પડે ત્યાં તેજ
(૧૬) વર્ષમાં અધિક માસ આવે એટલે તેર મહિના વિતાવવા કપરા પડે.
(૧૭) દુનિયાનો છેડો ઘર-માણસ દુનિયામાં બધે ભમે પણ પોતાને સાચી
સુખશાંતિનો અનુભવતો ઘરમાં જ થાય છે.
(૧૮) બાંધી મૂઠી લાખની-કોઇ ખનગી વાત જાહેર ન થાય ત્યાં સુધીજ વ્યકિતનીઆબરૂ જળવાઇ રહે છે.
(૧૯) ઘેર ઘેર માટીના ચુલા- દરેક ઘરની કેટલીક પરિસ્થિતિ સરખી હોય છે.
(૨૦) કાંકરે કાંકરે પાળ બંધાય-થોડું થોડ્રં કરતાં ભારે કામ પણ પાર પડે છે.
(૨૧) ચોર કોટવાલને દંડે-ગુનો કરનાર વ્યકિત પોતાને પકડનાર પર દોષારાપણ કરે છે.
(૨૨) ખાડો ખોદે તે પડે-બીજાનું અહિત કરનારને અંતે એમાં ફસાવાનું થાય છે.
(૨૩) ભાવતું હતુને વૈદ્યે કહ્યું-પોતાને ગમતું હોય અને હિતેચ્છુ પણ એજ સૂચવે .
(24) અક્કરમીનો પડિયો કાણો-કમનશીબ વ્યકિતના ભાગ્યમાં વધારે દુઃખ
(25) અણીચૂકયો સો વર્ષ જીવે-એકવાર બચી જવાની જીવાદોરી લાંબી
(26) એક પંથ દો કાજ-એક વસ્તુથી બે કે વધારે ફાયદા
(27) એકડાં વગરનાં મીંડાં-કિસમતવગરનું
(28) આપ ભલા તો જગ ભલા-પોતે સારા તો આખુ જગત સારું
(29) ઉપર આભ ને નીચે ધરત-કોઇ આધાર વિનાનું
(30) કાગનું બેસવું ડાળનું ભાગવું-આકસ્મિક સંજાગો ઉભા થવાં
(31) ગરીબની વહુ સહુની ભાભી-ગરીબપર સહુ હુકમ ચલાવે
(32) ઘેરઘેર માટીના ચૂલા-કોઇ કુટુંબ કજિયા વિનાનું ન હોય
(33) ચોર કોટવાળને દંડે-ગુનો કરનાર ફરીયાદી બની જાય
(34) છાશ લેવા જવું ને દોણી સંતાડવી-કામ કરવું અને શરમ શાની
(35) જીવતો નર ભ઼દ્રા પામે-જીવીએ તો જીવનું કલ્યાણ થાય
(36) ઝાઝા હાથ રળિયામણાં-ધણા માણસોનાં સહકારયી કાર્ય સિદ્ધ થાય
(37) ડુંગરા દૂરથી રળિયામણાં –પરો પરિચય ન હોય ત્યાં સુધી સારું
(38) દુકાળમાં અધિક માસ-દુઃખમાં વધુ દુઃખ
(39) ધણીને ગમ્યું તે ઢાંકણીમાં –ખુદને ગમ્યું તે સારું
(40) નવરો બેઠો નખ્ખોદ વારે-કામ વગરનો મુશ્ક્લી ઉભી કરે
(41) ફૂલ નહિ તો ફૂલની પાંખડી-યથા શકિત આપવું
(42) ભેંસ આગળ ભાગવત- ના સમજ લોકોને શીખામણ આપવી.
(43) રાત થોડી વેશ ઝાઝા-ઓછા સમય અને વધારે કામ
(44) વેળાવેળાની છાંયડી-સમય સમય નો પ઼ભાવ
(45) સો મણ તલે અંધારું –અન્યાય થવો
(46) હાથીના પેટમાં હરડે-કોઇ મહત્વ ન હોવું
(47) અબી બોલા અબી ફોક-વચનદ્રોહી બનવું
(48) એરણીની ચોરી અને સોયનું દાન-મોટી ચોરી કરી પુણ્યશાળાનો દાવો
(49) કામના કુડા વાતોના રૂડા-હરામ હાડકાના
(50) ખારત ઉપર દીવેલ-ખર્ચ ઉપર વધુ ખર્ચ
(51) કોલસાની દલાલીમાં હાથ કાળા-દુર્જન સાથે કામ પડવાથી કલંક લાગે.
(52) કૂવામાં હોય તો હવાડામાં આવે-ઘરમાં હોય તો બહાર આવે.
(53) ઘી ઢળ્યું તો ખીચડીમાં –પોતને જ લાભ થવો
(54) ખાલી ચણો વાગે ઘણો-અધૂરો ઘડો છલકાય
(55) ગઇ ગુજરીને પાર પડી-કામ શરૂ કરી પુરું કરવું
(56) ઘરડી ઘોડીને લાલ લગામ- અયોગ્યને યોગ્ય બનાવવા વ્યર્થ પ઼યાસ
(57) છછુંદરનાં માથાંમાંચમેલું ફૂલ-યોગ્યતા વિનાનું અર્પણ
(58) ટકે શેર ભાજી ટકે શેર ખાજા-સારું નસરું સૌ સરખું
(59) દીવા તળે અંધારું-પ઼માણિકતા જ્યાં ત્યાં અન્યાય
(60) દૂધના દૂધમાં પાણીના પાણીમાં-પરિશ્રમનો પૈસો ફળે.
(61) નાચવા જવું અને ઘુંમટો તાંણવો-એવું કામ ન કરવું જેથી મોં સંતાળવું
(62) નમાજ પઢતાં મસીદ કોટે વળગી-સારું કામ કરવા જતા આફત આવી
(63) પાણી પહેલાં પાળ બાંધવી-અગમચેતી વાપરવી
(64) પહેલું સુંખ તે જાતે નર્યા-શરીર સારું તો બધું જ સારું
(65) પારકે ભાણે મોટો લાડું-બીજાની વસ્તુ સારી લાગે
(66) કપાળ પ઼માણે ટીલું-યોગ્યતા પ઼માણે આપવું
(67) પોથીમાંના રીંગણાં-માત્ર કહૈવા પૂરતી વાત
(68) પાકે ઘડે કાંઠા ન ચઢે-અમુક વસ્તુ વીતી ગયા પછી પરિસ્થિતિ ન બદલાય
(69) પાપળી ભેગી ઈયળ બફાય-સારાં ભેગું ખરાબ પણ ખેંચાય
(70) બળિયાનાં બે ભાગ- વધુ લાભ મેળવે
(71) બોલે એનાં બોર વેચાય-કહ્યા વિના કોઇ ન જાણે
(72) બાપ એવા બેટા વડ એવા ટેટા-માબાપનાં સંસ્કાર સંતાનમાં ઉતરે
73) બાવાનાં બે બગડ્યા- બે બાજુથી પસ્તાવું
(74) ભલું થયું ભાગી જંજાળ-નિરાંત અનુભવવી
(75) ભણ્યો ભૂલે ને તારો ડૂબે-ગમે તેની પણ ભૂલ થઇ શકે
(76) ભાભોજી ભારમાં તો વહુ લાજમાં-બન્ને પક્ષે મુજવણમાં રહેવું
(77) મોંછડી ભેંસ ને નછરવી છોડી-ચંચળતા ન છોડવી
(78) મોરનાં ઈંડાં ચીતરવાં ન પડે-સાચી વસ્તુને જાહેરાતની જરૂર નથી.
(79) મન ચંગા તો કથરોટમાં ગંગા-મન શુદ્ધ હોય તો યાત્રાકરવી જરૂરનથી.
(80) મહેતો મારે નહિ મહેતો ભણાવે નહિ-સારો દેખાનય પણ આવડત ન હોય
(81) મા મૂળો અને બાપ ગાજર- વર્ણસંકરની બાબત બનવી
(82) મૂઈ ભેંસનાં મોટા ડોળા-વસ્તુની હયાતી બાદ તેની કદર થાય
(83) મેરી બિલ્લી મુજસે મ્યાંઉં-પોતાના જ દગો કરે
(84) રાંકને ઘેર રતન-ખૂજ હર્ષજનક બાબત બનવી
કહેવતો
84 to1 20
(84) અક્કર્મીનો પડિયો કાણો – કમનસીબ માણસને ગમે ત્યાંથી દુઃખ આવે.
(85) અક્કલ બડી કે ભેંસ – સામાન્ય સમજણ પણ ન હોવી.
(86) અગત્સ્યના વાયદા – લાંબા અને ખોટા વાયદા
(87) અણીચૂક્યો સો વરસ જીવે – એકવાર બચી જનારની જિંદગી લાંબી હોય છે.
(88) અતિ લોભ તે પાપનું મૂળ છે –લોભના કારણે ઘણાં અનિષ્ટો જન્મે છે.
(89) અધૂરો ઘડો છલકાય ઘણો – અજ્ઞાન માણસ વધુ દેખાવ કરે.
(90) અન્ન તેવા ઓડકાર – જેવું કાર્ય કરીએ તેવું પરિણામ ભોગવીએ.
(91) અપના હાથ જગન્નાથ – પોતાનું કામ પોતાને હાથે કરવું.
(92) આકડે મધ ને પર્વત શામાટે જવું – સરળતાથી મળે તેને પ્રયત્ન શામાટે કરવો.
(93) આગ લાગે ત્યારે કુવો ખોદવા ન જવાય –મુશ્કેલી આવે પડે ત્યાર ઉપાય શોધવા નજવાય.
(94) આગળ કુવો પાછળ ખીણ – બન્ને બાજુ મુશ્કેલી હોવી.
(95) આગે આગે ગોરખ જાગે – ભવિષ્યની ચિંતા અગાઉથી ન કરવી.
(96) આડે લાકડે આડો વહેર – જેવા ની સાથે તેવા
(97) આપ ભલા તો જગ ભલા – પોતે સારા તો આખુ જગત સારું
(98) આપ સમાન બળ નહી – જાત મહેનત સર્વશ્રેષ્ઠ હોય છે.
(99) અવી મળવા ને બેઠી દળવા – મળવા માટે આવે અને કામ સો.પી દેવાય.
(100) ઉજ્જડ ગામમાં એરંડો પ્રધાન – અભાવમાં પણ થોડી મર્યાદાવાળું મહત્વ ધરાવે છે.
(101) ઉતાવળા સો બાવરા,ધીરા સો ગંભીર – ઉતાવળથી કામ બગડે,ધીરજથી કામ સારું યાય
(102) ઉતાવળે આંબા ના પાકે – ઉતાવળ કરવાથી કોઇ કોઇ કામ સારું થતું નથી.
(103) ઉદ્યમ વિનાનું નસીબ પાંગળું – મહેનત વગર નસીબ ઉપયોગી નથી.
(104) ઊજળું એટલું દૂધ નહિ – બાહ્ય દેખાવથી ખરી કિંમત ન થાય.
(105) ઊલટો ચોર કોટવાલને દંડે – અન્યાય આચરનારો બીજાને દોષી ઠેરવે છે.
(106) ઊલમાંથી ચૂલમાં પડવું – એક મુશ્કેલીમાંથી બચવા જતાં બીજી મુશ્કેલીમાં પડવું .
(107) ઊંટ મરે ત્યારે મારવાડ સામું જૂએ – જેનું દિલ જ્યાં લાગતું હોય તેનું જ સ્મરણ થાય.
(108) ઊંટ મૂકે આકડો ને બકરું મૂકે કાંકરો – બધાએ બધી વસ્તુ ન ખવાયા.
(109) એક તો કારેલું ને પાછું લીમડે ચઢયું – મૂળમાં વાંકું અને વળી બહાનું મળી જવું.
(110) એરણની ચોરીને સોયનું દાન –પાપને ઢાંકવા ખોટા આડંબરો કરવા.
(111) કજિયાનું મૂળ હાંસી ને રોગનું મૂળ ખાંસી –મશ્કરીથી કજિયો અને ખાંસીથી રોગો ઊભા થાય છે.
(112) કલાલની દુકાને દૂધ પણ દારૂ – બદનામ સ્થળે સાચી ચીજ પણ વગોવાય છે.
(113) કાગળો ઉજળો થાય એટલે હંસ ન બને – દુર્જન કયારેપણ સજ્જન બની શકતો નથી.
(114) કાગડો દહીંથરું લઇ ગયો – અપાત્રને મોટો લાભ મળવો
(115) કાગળાનું બેસવુંને ડાળનું ભાંગવું – અચાનક કોઇ બનાવ કે કામ બનવું.
(116) કાગળની હોડીથી દરિયો ન તરાય – નબળા સાધનાથી કામ સફળ ન થાય.
(117) કાચનાં ઘરમાં રહેવું ને કાંકરી મારવી – પોતાનો દોષ હોવા છતાં બીજાનો દોષ કાઢવો.
(118) કાળા અક્ષર ભેંસ બરાબર –અજ્ઞાનીને કશાનું મહત્વ ન હોય.
(119) ત્રાજવું કોઇની શરમ ન રાખે – ન્યાયપૂર્ણ ફેંસલો તટસ્થ જ હોય.
(120) કીડીને કણ ને હાથી ને મણ – જેને જેટલી જરૂર હોય તેને તેટલું મળવું જોઇએ.
ટિપ્પણીઓ નથી:
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો